Van beeldhouwen met klei tot het maken van levensgrote kaarsen en het overtrekken van haar eigen vorm op reusachtige doeken, kunstenaar Margaret FlatleyDe werkwijze van Margaret Flatley is net zo meanderend en meeslepend als het gesprek dat ik vorige week tot mijn genoegen met haar had bij een groene thee. In haar Kreuzberg studio op (als ik me goed herinner) een klassiek miezerige Berlijnse ochtend, was Margaret zo vriendelijk om me rond te leiden door zowel haar studio als haar geest terwijl we spraken over haar openheid om nieuwe methodes te verkennen, haar relatie tot fotografie en haar conceptueel gestuurde benadering van de praktijk.
We spraken eerst over Margarets drang om verder te kijken dan haar wortels.
"Ik ben opgegroeid in Canada, maar ben op mijn 17e weggegaan om naar de universiteit te gaan en ik ben niet meer teruggegaan. Ik ben de eerste generatie die in Canada geboren is, dus misschien was er daarom geen diepe verbondenheid met het land... Van jongs af aan verlangde ik naar een andere omgeving."
Ik was benieuwd hoe ze die verandering van omgeving had gevonden.
"Ik ging een jaar naar Frankrijk... Ik zat in Zuid-Frankrijk, leerde Frans en studeerde kunstgeschiedenis. Daar begon alles... Ik maakte een heel sterke connectie met iemand die tot op de dag van vandaag een goede vriendin en mentor is. Ze was een academicus - toen al bezig met haar doctoraat - en ze nodigde me uit in haar wereld. Door haar werd ik omringd door allerlei soorten mensen, die me toegang gaven tot een andere kijk op hoe het leven zou kunnen zijn. Hoe ik een leven kon leiden buiten het leven dat ik was... Nadat ik terugging en mijn studie in de VS had afgerond, verhuisde ik naar New York om zoiets voor mezelf te creëren."
Ik vroeg me af wat ze daar vond.
"In New York begon ik meteen in de mode te werken. Ik begon te werken in een showroom die al snel overging in werken voor een herenmode merk. Dit gebeurde binnen de eerste drieënhalf jaar. En toen ging ik naar Stockholm en werkte ik voor Acne."
Het werk van Margaret staat tegenwoordig vrij ver af van de modewereld. Ik was geïnteresseerd in wat haar weg leidde.
"Ik dacht dat mode een geweldige manier zou zijn om creatief te zijn en werk te hebben. Maar het paste niet bij me... Ik zat ook meer in een managementfunctie dan in design, wat geweldig was, maar ik was niet zelf iets aan het creëren."
We spraken toen over onze wederzijdse connectie, Yasmin, via wie ik Margaret ontmoette toen ik afgelopen zomer hun gezamenlijke studio bezocht voor een interview over Yasmin's fascinerende werk met hennepbeton. Margaret en ik spraken over hoe het was om met Yasmin samen te werken nadat ze elkaar al die jaren geleden voor het eerst hadden ontmoet bij Acne Studios.
"Yasmin en ik hadden een zeer bekwame werkrelatie waarin we elkaars behoeften konden voorspellen en aanvulden waar we hulp nodig hadden. We verlieten Acne een paar maanden na elkaar. We wisten niet wat op dat moment, maar we wilden iets beginnen dat van onszelf was."
Ze mogen dan wel besloten hebben dat de modewereld in Stockholm niets voor hen was, maar de vloeiende artistieke relatie die ze in Zweden smeedden bleef springlevend toen ze vervolgens samen naar Berlijn verhuisden.
"We waren erg goed bevriend en deelden een appartement. De essentie van haar praktijk ontwikkelde zich in haar kamer en mijn praktijk in mijn kamer, en de keuken was deze plaats van uitwisseling. We deelden voortdurend referenties, lezingen, onderzoek, enzovoort - het was gewoon een heel creatief moment. Onze methodologieën en werkwijzen zijn zo verschillend en toch draaien ze om elkaar heen. En dus is het gewoon dit zeer creatieve rijk dat we hebben. We zijn zo gelukkig."
Door haar fotografie van Yasmin's sculpturale werk werd ik me voor het eerst bewust van Margaret als kunstenaar. Ik vroeg me af of het de fotografie was die Margaret zelf bewust maakte van haar artistieke neigingen.
"Ik begon vooral met fotografie. Ik werkte veel samen met Yasmin, maakte foto's voor haar en experimenteerde. Het was gewoon mijn creativiteit, maar toen werd [fotografie] heel snel een methode voor me om conceptueel te werken. Nu is dat bijna alles wat ik doe. "
Ik was toen nieuwsgierig naar Margarets huidige relatie met fotografie.
"Ik bedoel, ik maak soms nog steeds foto's, maar ik heb de camera bijna helemaal achter me gelaten om mijn conceptuele werk te gaan doen... Ik heb tegenwoordig een gecompliceerdere relatie met foto's omdat alles oververzadigd is in de wereld van beelden. En misschien weet ik niet precies hoe ik op dat gebied verder wil gaan... Ik vind het nog steeds heerlijk om achter de camera te staan en die connectie te hebben met de persoon die je fotografeert. Daar ligt voor mij veel aantrekkingskracht."
"Instagram heeft mijn relatie met mijn foto's zeker gecompliceerd, omdat ik in mijn concepten veel met lichamen werk - wat naaktheid met zich meebrengt - maar Instagram staat naaktheid niet toe, en ik voelde me er nooit prettig bij om mijn foto's daar te plaatsen als ze gecensureerd waren, omdat het niet trouw was aan het beeld dat ik aan het creëren was... En dus denk ik dat ik op zoek ben gegaan naar andere manieren waarop ik met diezelfde ideeën kon werken."
Over Instagram en de oververzadigde wereld van beelden gesproken, het viel me op hoe ongrijpbaar en dubbelzinnig Margarets online aanwezigheid aanvoelde; grenzend aan mysterieus. Ik wilde onderzoeken waarom.
"Mijn relatie met mijn online aanwezigheid is tumultueus. Met branding, met mijn relatie tot verkoop of met het naar buiten brengen van wat ik doe. Het is ingewikkeld. Het is iets waar ik mee speel, in mijn hoofd. Waarom ik online niet open kan zijn terwijl mijn werk zo diep open is... Maar ik zit ook midden in een groot project waar ik al twee jaar aan werk, dus ik denk dat er ook een gevoel is van 'het is nog niet klaar om gedeeld te worden'."
Vervolgens spraken we over dit idee van werk delen en wat het voor haar betekent.
"Het delen van werk kan vaak een heel bevredigend moment zijn. Het is altijd wanneer je het loslaat en het niet meer van jou is dat je perspectief van andere mensen krijgt dat je eerder niet had. En je kunt misschien iets leren over wat je aan het doen was dat je je zelf niet eens realiseerde."
"Als je kunst maakt, probeer je in contact te komen met iets dat niet verbaal is. Als ik het zou kunnen uitspreken, dan zou dat waarschijnlijk de methode zijn die ik zou gebruiken. Maar het is iets intuïtiefs. En als je dit intuïtieve hebt, dan is verbinding iets wat je wilt door het te delen."
Zijn er bepaalde gevoelens die je probeert op te wekken bij kijkers van haar werk? Ik heb het gevraagd.
"Nee, absoluut niet. Ik ben geïnteresseerd in elke manier waarop iemand zich voelt. Het idee is niet dat ik een bepaalde reactie kan uitlokken. Ik denk dat de diversiteit van de reacties interessant is... Wat me altijd erg kietelde was dat iemand het over zoiets specifieks kon hebben in zijn kunst en dat het toch zo algemeen werd begrepen door verschillende individuen in hun eigen wereld. Hun eigen wereld. En zo wordt het iets dat groter is dan de persoon die het maakt of ontvangt. Het wordt een voertuig voor uitwisseling."
In deze interviewreeks hebben we veel ontwerpers en kunstenaars gesproken die zichzelf identificeren als 'materiaal-gedreven'. Margarets conceptgestuurde praktijk voelt echter bijna tegengesteld aan dit label. Ik vroeg me af hoe conceptueel werken haar proces beïnvloedt.
"Meer dan naar een proces of materiaal, ben ik erg idee-gedreven. Ik heb geen ambacht dat specifiek is voor mijn werk; ik ben geen schilder, ik ben geen keramist. Mijn conceptuele deel zou het ambacht zijn, denk ik. Er is een zekere worsteling in de zin dat je nooit het gevoel hebt dat je ergens een expert in bent - maar dat is ook heel motiverend. En dus is er deze dualiteit en probeer ik constant nieuwe methodes te leren om de ideeën in mijn hoofd op te bouwen."
Ik was toen benieuwd naar een aantal van deze methodes en of er bepaalde methodes waren die zij verkiest boven andere.
"Op dit moment ben ik ook kaarsen aan het maken. Levensgrote kaarsen, voor een van mijn werkstukken. Ik heb ook veel met doeken gewerkt. Niet direct als schilder, maar meer conceptuele doeken... Wat me echt trekt is het werken met klei. Het is zo tastbaar. En veel van mijn werk gaat over verbinding met lichamelijkheid. Waar de grens ligt tussen het 'zelf' en het fysieke - als die er al is. Werken met klei brengt me in mijn eigen lichamelijkheid - wat geweldig is... Ik hou ook van de metafoor dat je iets door het vuur kunt halen en dat het dan sterker wordt. Zo denk ik ook over het leven - je gaat door het vuur en zo krijg je kracht en inzicht. En er is iets vergelijkbaars in het werk met klei."
Voordat we uit elkaar gingen, wilde ik meer te weten komen over dit uitgebreide, twee jaar durende project waar Margaret eerder naar plaste.
"Het heet 19 Vrouwen. Het zijn 19 stukken die allemaal conceptueel zijn... De 19 vrouwen zijn als 19 versies van mij... In iedereen zit een veelheid aan zelven. Je kunt zeggen archetypes, of je kunt zeggen versies van jezelf die ontstaan en dan vervagen als je groeit en verandert. Ik kan ze niet allemaal kennen, het is gewoon het idee dat ze allemaal binnen mijn bereik liggen. En zo is elk van deze 19 stukken een voertuig om deze veelheid van het zelf te onderzoeken."
Heel erg bedankt Margaret. Je vindt haar links hieronder.
Woorden & fotografie door Ewan Waddell.
