Onlangs spraken we met Åsa Cederqvist - een fascinerende Zweedse kunstenaar die verschillende media gebruikt om menselijk gedrag en onze diepe verbondenheid met de natuur te onderzoeken. Åsa's werk faciliteert een dialoog die rationele grenzen overstijgt en dient als een verheffende reis naar onze immaterialiteit en een positieve oproep tot actie voor meer empathie voor en verbinding met onze omgeving.
Åsa's nieuwste werk, Gigga-annumis een augmented reality ervaring als onderdeel van de Vävda-rum tentoonstelling die een paar weken geleden is geopend op meer dan 130 locaties in heel Zweden. Het AR werk is tot 30 september te zien via de Vävda rum app.
Åsa Cederqvist door Gabriella Novak.
Ik vroeg me eerst af hoe het was waar Åsa opgroeide en wat dat voor haar betekende.
"Ik ben opgegroeid in Lännersta, een gebied ten oosten van Stockholm, vlakbij de zee. Toen ik opgroeide was het een dorp met een mix van zomerhuizen en meer een plattelandsplaats. Een paar kilometer verderop was er een bibliotheek en cultuurscholen, en nog verder buiten de stad, in een ander gebied, is er een bepaalde berg en een bepaald donker meer dat veel voor me betekent. Ik stel ze me voor als mijn vader en moeder van de aarde."
Hoe zou je jouw praktijk definiëren? vroeg ik.
"Intuïtief, gevoelig, camp en hopelijk tot op zekere hoogte verontrustend voor sommigen. Ik heb er altijd van genoten om te werken met wat ik gelaagde verhalen noem, waarin niet alleen ruimte is voor één bepaald gevoel of sensatie. Ik streef er vaak naar om een soort catharsismoment of een gevoel van ontzet genot te creëren."
Staten van worden (2021).
Ik vroeg me af wat ze onderzocht in haar werk.
"Menselijk gedrag, onze instincten en ons kuddegedrag. Maar ook hoe we gewoon ander materiaal zijn."
Wat bedoel je met dat mensen gewoon een ander materiaal zijn? Dat vroeg ik.
"Nou, ik denk vaak na over het feit dat onze lichamen ook gewoon materialen zijn, weefsels van verschillende soorten. En vroeg zonder hiërarchie van materialen denk ik hieraan. Hoe we, als we sterven, weer (terug) komen om delen van de aarde te vormen, als onze lichamen organisch opgaan in de deeltjes. Het is ook een truc om de mens in een andere schaal/rol te plaatsen, minder een dominante soort te laten worden. Een manier om de antropocentrische blik te laten verschuiven om de dingen vanuit een andere hoek te bekijken."
Heb je het gevoel dat je één conceptuele rode draad door je werk kunt volgen?
"Dat zou mijn interesse in circulariteiten en cycli zijn, zowel in de natuur als in hoe ons lichaam in de loop van de tijd transformeert door wat we eten en waar we aan worden blootgesteld. Maar ook over kwetsbaarheid. We weten dat we elke seconde sterven en we moeten ook niet doen alsof we meer weten dan we weten. Ik kom vaak terug op een lofzang op een soort ughh-taal/uitdrukking. Waarbij je het rationele deel van de hersenen voor de gek houdt en een andere gevoeligheid het over laat nemen. Waarvan ik denk dat het eigenlijk het grotere zelf is, voorbij het rationele, gekneedde model van jezelf. Ik wil dat mijn werken ervaren worden alsof ze voortdurend in wording zijn. Net als het leven en wij, altijd in wording."
"Ook al heb ik gewerkt met: een pratende gehaakte sculptuur, een muzikale performance, video-installatie, een textiele meubel-lichaam-achtige sculptuur, geluidsinstallatie of een virtueel AR-werk - het gaat er altijd om een ruimte in tijd en lichaam uit te snijden om een bepaalde sensatie vast te houden. Soms noem ik het aanwezigheid of een gevoel van in het kunstwerk/de ervaring zitten, of zelf het materiaal zijn."
Giga-annum (2023).
Wat trekt je aan in het werk dat je doet?
"Nogmaals, een aanwezigheid. Ik ben altijd op zoek naar de tijd die ik als kind doorbracht toen ik met mijn beste vriend in de kast zat om verhalen te vertellen en samen door onze gedachten te reizen. Wegvliegen. Dus een soort trance. Een manier om door deze wereld te ademen. Een taal. Ik denk dat het echt is dat ik mezelf in een dialoog wil plaatsen. Een ruimte creëren waar ik kan rondhangen over onderwerpen die ik interessant vind. Het wordt een dialoog tussen mij, de materialen en in verbinding met mensen. Om in verbinding te staan met mijn emoties en te voelen dat wat ik doe zinvol voor me is. Ik heb een dorst naar nieuwe kennis, ben altijd nieuwsgierig naar nieuwe dingen, en ik hou van mensen, dus om mensen te ontmoeten maak ik werken die hen erbij betrekken of hen naar mijn werk trekken."
"We verarmen de aarde en we voelen ons niet goed over de onvoorstelbare fouten die dagelijks worden gemaakt in de ijver van efficiëntie en meetbaarheid. Er wordt van ons verwacht dat we rationeel handelen, terwijl we instinctief gedreven dieren zijn, die nog steeds communiceren via onderbuikgevoel. Met mijn werk wil ik verder reiken dan deze efficiëntieval. Ik wil slapende zintuigen wakker maken, noem het intuïtie, spiritualiteit of aanwezigheid, die ons zouden verbinden voorbij de rationele en antropocentrische wereld waarin we nu leven. Wij zijn tenslotte de natuur."
Als je gedwongen zou zijn om één medium te kiezen om jezelf mee uit te drukken, wat zou het dan zijn?
"Wow, dat is een moeilijke, want ik vind dat mijn medium vloeibaar is. Dus ik zou vloeibaar kiezen."
Staten van worden (2021).
Ik was benieuwd hoe ze vond dat haar praktijk zich in de loop der tijd had ontwikkeld.
"Ik weet niet of dat zo is... Ik bedoel, ik heb het gevoel dat ik al sinds ik ben begonnen met soortgelijke thema's bezig ben, dus conceptueel gezien is het een soort doorlopend proces. Maar als het gaat om de gekozen media, zou je kunnen zeggen dat het voortdurend in ontwikkeling is. Of misschien ook niet, want ik merk dat ik altijd een gevoel van onderdompeling heb gehad; ik hou ervan om "in" een werk te zijn, omringd te zijn door de visie van de kunstenaar of het gevoel dat de kunstenaar me wilde geven. Om me volledig over te geven aan een werk en daarvan te leren. Ik denk ook vaak dat mijn belangrijkste methode is om risico's te nemen en mezelf in een staat van niet-weten te plaatsen. Of, hoe kan ik het zeggen... In een staat waarin ik mezelf om me heen voel, waarin ik mezelf niet laat weten en probeer te handelen vanuit een beginnersgevoel. Om dit te bereiken moet je jezelf tegelijkertijd kwetsbaar en speels opstellen."
Vävda rum, (2023).
Je lijkt een heel sterk gevoel voor jezelf en je perspectief te hebben - waar heb je dat aan te danken?
"Hoe bedoel je? Ik voel me erg zelfingenomen als je dit zegt - ik hoop dat ik niet overkom als een egocentrisch persoon...? Nou, ik denk dat het komt omdat ik door al die jaren als praktiserend kunstenaar (en mens) heb geleerd om het vreemde en het verschil waar ik om geef, het wilde en oprechte ik, te cultiveren. En daarin moet ik bereid zijn om er soms helemaal alleen voor te staan. Zelfs in situaties waar ik anderen bij betrek, of in samenwerkingsverbanden, moet ik op de een of andere manier weten wat dit specifieke ding voor mij betekent, en wat mijn doel is met wat ik doe. Ik heb altijd een heel sterk gevoel van solidariteit en gelijkheid gehad. Om geweldige kunst te maken en een goede medeburger te zijn, ben ik niet bang om tegen de stroom in te gaan of mijn gevoel voor burgerlijke moed te gebruiken. Ik denk ook dat ik geleerd heb om de nieuwsgierige manier van denken en dingen maken aan te moedigen om me ook als mens te ontwikkelen, want ik wil nooit stoppen met ontwikkelen! Ik streef altijd naar een gevoel van ontdekking en authenticiteit in wat ik doe."
Hartelijk dank aan Åsa. Je vindt haar links hieronder.
Website -- Instagram -- Huidige tentoonstelling.
Interview door Ewan Waddell.
Foto's door Lisa Björk en met dank aan de kunstenaar.
Curator (Vävda rum): Ulrika Flink.
Script, stem & visie (Gigga-annum): Åsa Cederqvist.
AR ontwikkeling (Gigga-annum): Onnoemelijke tuin.
Geluidsontwerp (Gigga-annum): Martin Mighetto.
